'De Waarheid heeft kennelijk tijd nodig'

Raadsvergadering -zand- 3 oktober 2019 Spreektekst fractievoorzitter Mijntje Pluimers

1e termijn
Voorzitter, dank u wel en dank aan de commissie Eenhoorn.
“…De waarheid heeft kennelijk tijd nodig...”
U verslikte zich, net zoals ik en vele andere, op maandag 5 november vorig jaar in uw morgenkoffie. In alle vroegte werd een al sinds enige tijd ontstane crisis op onze gemeente losgelaten. Wij hebben allen kunnen meemaken wat een hevige situatie het was waar wij allen in verzeild raakten. Fouten maken kan, ondanks soms goede bedoelingen. Maar fouten horen dan hersteld te worden en toekomstige te worden voorkomen. Aan ons als volksvertegenwoordigers de eervolle taak en ook plicht, om deze situatie te duiden en er wat van te vinden.

Wie spreekt er de waarheid?
Ik verslikte mij afgelopen maandag opnieuw, dit keer in een watertje, toen ik wethouder de Kruijf beschuldigingen hoorde uiten naar oud-wethouder van den Hengel. Was dat om hem de schuld in de schoenen te schuiven om zo de aandacht af te leiden van zijn eigen falen? Hij wist het zo maar ineens heel precies; 20 maart was het, voordat hij formeel wist van dat zand. Was de vraag van dhr. Korevaar van Pro98 toeval, zodat de Kruijf deze bal voor open doel kon inschoppen? Nog los van wat waar is, Lokaal Belang vindt dit buitengewoon onfatsoenlijk. Niet gehoord door de commissie Eenhoorn en zich niet kunnen verdedigen. Collegiaal bestuur? De wethouder moet zich schamen.

Het artikel en de brieven zijn onthutsend. Indien het klopt wat van den Hengel zegt, is dit zeer ernstig waarbij de impact groot kan zijn.
De Kruijf was in de commissie weer eens zeer stellig over dat hij en het college van B&W niet eerder kennis hadden van ‘de zandkwestie’. Gezien zijn verleden in ‘de Baakman kwestie’, sluiten wij niet uit dat het verhaal anders kan zijn dan De Kruijf heeft gezegd.

Vreemd is ook de reactie van het college: 'de eind 2017 informeel gedeelde informatie is voor het eerst in de rondvraag van de collegevergadering van 20 maart 2018 besproken. In de tussenliggende periode is het niet aan de orde geweest'. Dit zegt helemaal niets over het tijdstip waarop de Kruijf en de Burgemeester voor het eerst vernamen over de zandkwestie. De reactie gaat aan die vraag voorbij. Formeel op de hoogte zijn via college(verslagen), is iets anders dan informatie vanuit de wandelgangen.

Hoe geloofwaardig is de reactie van het college? Van den Hengel heeft er geen enkel belang bij om de waarheid niet te zeggen. Integendeel, dat zou hem juist schaden in zijn nieuwe bestuurlijke leven. En, meerdere personen zijn door hem geïnformeerd zegt hij. Ook dan is de kans dat Van den Hengel de waarheid niet spreekt, ongeveer nul.

Kortom voorzitter, u kent Lokaal Belang als een partij die waarheidsvinding in het belang van onze inwoners, zeer belangrijk vindt. Wie spreekt hier nu de waarheid? Daarom dienen wij samen met de VVD een motie voor een raadsenquête in om deze specifieke kwestie, extern, onafhankelijk en zelfstandig te laten onderzoeken en betrokkenen onder ede te kunnen horen. Wij stellen een onderzoeksbureau voor met een specialisme bedrijfsrecherche, bureau Bing bijvoorbeeld.

Start crisis
Nu hebben zowel het college, als de coalitiepartijen en BI nog wel eens uitgesproken dat de crisis pas op 5 november 2018 begon. De SGP vond de onderzoeksperiode zelfs ‘zorgvuldig opgesteld’. In de ogen van LB lag de kiem er tenminste al eind 2017.
Alle reden om er als college vanaf het begin boven op te zitten, toch? Inwoners moeten toch kunnen rekenen op actieve bescherming door hun overheid? De commissie Eenhoorn was hier duidelijk over en het zat hem dwars;
Was er vanaf het begin van de kennis over het zand eind 2017 direct actief gecommuniceerd met tenminste de gemeenteraad, dan had deze situatie een andere dynamiek gekregen.

En was het dan vreemd dat de partijen ons amendement in april afstemden om de datum van onderzoek te vervroegen naar tenminste eind 2017? Nee voorzitter, geenszins. Natuurlijk wilden de partijen niet actief dat die gevoelige periode over de beleidskeuzes van het college onder de loep werd genomen. Dit gebrek aan daadwerkelijke en actieve controle is pijnlijk. Want door de onderzoeksperiode had de commissie Eenhoorn niet actief de opdracht gekregen het exacte ontstaan van de crisis te onderzoeken.
Hij verwoordde dat zelf in de commissie: “Dat was niet mijn opdracht.” Dat de commissie volgens het aangenomen raadsvoorstel te allen tijde verantwoordelijk bleef voor hun eigen onderzoek en eigen keuzes had en had moeten maken, heeft de commissie er o.a. helaas niet toe bewogen Van den Hengel te horen. Een kwalijke zaak; een forse fout die Lokaal Belang hen aanrekent.

Gezamenlijkheid, controle en dualisme
Lokaal Belang onderschrijft het belang van gezamenlijkheid in crisistijd. Maar daar zijn wel een aantal randvoorwaarden nodig. De commissie Eenhoorn beschreef dit goed: “Gezamenlijkheid kan alleen als alle informatie volstrekt openbaar is, men daar transparant en openbaar toelichting op geeft en informatie vooraf beschikbaar stelt. Moeilijk maar niet onmogelijk.”

Voorzitter, alle mooie woorden ten spijt, dit college en vele partijen, wensten geen transparantie, wensten geen openbaarheid van informatie. Dit college schitterde in onwelwillendheid. En de andere partijen vonden het wel best. Sterker nog, de andere partijen gaven er maar al te graag blijk van ons maar lastig te vinden. De inkt werd niet gespaard, want wij mochten ons verheugen op briefjes in de krant van de hand van de jongens de Vries van het CDA, Scheijgrond van de CU en van der Lubbe van Pro98 om ons de maat te nemen. Waarbij Scheijgrond het wel heel bont maakte en Lokaal Belang van onwaarheden betichtte. Nou, ik neem aan dat inmiddels bekend is wat 'de waarheid' is. Wij missen alleen nog een briefje van van der Tang om ons coalitie-kwartet compleet te maken.

Lokaal Belang neemt haar volksvertegenwoordigende én controlerende taak zeer serieus. Dat is onze plicht, ons politieke werk in het belang van inwoners. En als het college beterschap beloofde, dan moet het college dat gewoon doen. En wat verwachten het college en de andere partijen dan van Lokaal Belang, voorzitter? Dat wij dan maar rustig afwachten? Een beetje knikken en ons voegen in besloten, dus niet controleerbare sessies en de almaar groeiende niet openbare memo’s kritiekloos tot ons nemen? Zeker niet. Waarom zitten we anders in de raad?

Klankbordgroep
Maar gelukkig was daar dan de Klankbordgroep, ingevuld door het Presidium, volgens het aangenomen raadsvoorstel en verordening om, zoals de heer Eenhoorn het nog eens verwoordde, ‘de commissie intensief te begeleidden waarop zij het werk gingen doen’. Maar wij wilden toch een onafhankelijk en extern onderzoek voorzitter? Dat spraken wij in ieder geval in januari dit jaar unaniem uit. In april vroeg ik dhr. Korevaar van Pro98 nog nadrukkelijk of hij dit wel een transparante en zuivere manier van doen vond. Helaas geen antwoord van de partij die zegt voor een 'open bestuurscultuur' (blz. 24 verkiezingsprogramma Pro98) te staan. Hij vond procesmatig alleen maar dat het besluit ‘democratisch’ genomen was. Nou voorzitter, zo lusten we er nog wel een paar.
Hoe onafhankelijk is het als 6 fractievoorzitters met elkaar, achter gesloten deuren, politiek besluiten dat ondergetekende het concept-rapport, tot de dag van vandaag, niet krijgt?
Hoe onafhankelijk is het als je de onafhankelijke en externe onderzoekscommissie intensief wilt gaan begeleiden op onderwerpen als de opzet van het plan van aanpak, de onderzoeksvragen, aanpassingen van de omschrijving van het onderzoek?

Inwoners
Onze inwoners nota bene…voor wie wij dit allemaal doen... hebben in dit rapport het gemeentebestuur een dikke onvoldoende gegeven. Het is afschuwelijk wat hen overkomen is. Zij zijn hier slachtoffer. De hun beloofde interviewverslagen werden hen toch niet beschikbaar gesteld. Vond de heer de Vries (CDA) het in april nog ‘goed om verslagen te maken en deze aan de gesprekspartners voor te leggen voor akkoord’, afgelopen maandag kreeg een inwoner een spervuur van bedenkelijke vragen en opmerkingen door o.a. dezelfde meneer de Vries. Ongelooflijk.

Een fout maken kan, het was weliswaar een fikse, maar het kan. Er werd ons op 9 november vorig jaar beterschap beloofd. Wat Lokaal Belang betreft had het daarna dus allemaal veel beter behoren te gaan. Voorzitter, helaas bleken deze beloften loos. Elke keer opnieuw ging dit bestuur opnieuw in de fout. Dan zal er verantwoordelijkheid moeten worden genomen. Want zo hoort het te gaan. Helaas, wij kunnen niet anders, er is teveel gebeurd. Wij zijn buitengewoon teleurgesteld over de aanhoudende handelwijze van dit bestuur en daarom dienen wij gezamenlijk met de VVD een motie van afkeuring in tegen het gehele college van Burgemeester en Wethouders.
Daarnaast dienen wij een motie van wantrouwen tegen hoofdverantwoordelijke wethouder de Kruijf in, het is betreurenswaardig dat hij niet de eer aan zichzelf gehouden heeft. Daarbij willen wij hoofdelijke stemming.

Dank u wel voorzitter.

2e termijn
Voorzitter, het is bizar; het rapport Eenhoorn is duidelijk over het falen van dit college. En wat doen een aantal partijen? De provincie en dat dekselse Lokaal belang de schuld geven… Lekker makkelijk, probleem opgelost…
Voorzitter, deze partijen gaan er bewust aan voorbij dat er van alles mis is met dit bestuur en dat is niet in het belang van inwoners.

Het is ook een ‘schande’ dat Lokaal Belang het niet overal mee eens is….’schande’. U vindt het blijkbaar een schande dat wij kritische vragen stellen, want; het is toch crisis… Een crisis die een jaar heeft geduurd en daar mogen wij geen vragen over stellen?
Onze kritische vragen en houding zijn gericht op het verbeteren van dit lokale bestuur; en dat is in het állergrootste belang van onze inwoners.

De excuses die van der Tang van Lokaal belang eist, zijn belachelijk. De heer van der Tang verwart democratie met de dictatuur van de meerderheid. In een fatsoenlijke democratie respecteert de meerderheid een minderheidsstandpunt. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de meerderheid gaat doen wat de minderheid wilt. Maar het is volstrekt ongepast om ‘foei’ te zeggen tegen een minderheid die iets anders vindt of wilt doen dan dat de heer van der Tang en de SGP wil. Daarvoor zou hij excuses aan Lokaal Belang moeten aanbieden.

Deze kwestie is begonnen als een zandcrisis, maar gaandeweg is ons gebleken dat er sprake is van een bestuurlijke crisis. Het is buitengewoon spijtig dat dit college op geen enkele manier het woord ‘sorry’ in de mond neemt. ‘Sorry inwoners dat wij zo gehandeld hebben, sorry’. Niets…

Dank u wel voorzitter.

*Het gesproken woord is te allen tijde leidend
** Het hele debat en interrupties zijn terug te kijken door hier te klikken.