Geacht College,

Op basis van de organisatieverordening van de gemeenteraad artikel 42, stelt de fractie van Lokaal Belang schriftelijke vragen aangaande de Rijkssubsidie op het bouwproject Pastorietuin Voorthuizen.

Lokaal Belang heeft kennisgenomen van de verstrekte subsidie van € 270.000,- aan de ontwikkelaar(s) van bovengenoemd bouwproject.

Lokaal Belang is een groot voorstander van het bouwen in onze kernen. Speciale doelgroepen springen daar wat ons betreft bij in het oog. We zien erg graag mogelijkheden voor startende jongeren. Maar ook bouwen voor senioren juichen wij toe, zeker als dit de doorstroming in een kern kan bevorderen. Ook inbreidingen in zijn algemeenheid kunnen een dorp mooier maken als zij lelijke plekken opvullen of verdoezelen. 

Over het bouwproject Pastorietuin hebben wij echter in het verleden al vaker vragen gesteld, over of dit de omgeving mooier maakt (o.a. bouwhoogte) en of het ook wel bijdraagt aan doorstroming (o.a. verkoopprijzen). Een meerderheid van de gemeenteraad heeft destijds ingestemd met dit plan waarna wij ons neergelegd hebben bij de democratisch genomen beslissing.

Wij hebben nu vragen bij het verstrekken van de subsidie op dit project, en de bemoeienis van het college hierbij. Vooral omdat ons beeld is dat het project ook zonder subsidie doorgang had gevonden, temeer daar het merendeel van de appartementen reeds verkocht is.

Wij hebben daarom de volgende vragen:

1. Vindt u dat in het geval van Rijkssubsidies dezelfde behoedzaamheid gehanteerd moet worden als voor gemeentesubsidies?
2. Vindt u, net als Lokaal Belang, dat projectontwikkeling in de basis een vorm van ondernemen is, waarbij zowel de winst als het verlies valt onder ondernemersrisico?
3. Wat was uw rol om het betreffende project richting de Rijksoverheid aan te duiden als geschikt project voor de subsidieregeling?
4. Heeft er een toetsing door u plaatsgevonden over nut en noodzaak voor het aanbrengen van dit project voor de betreffende subsidie?
   Zo ja, wat waren de toetsingskaders?
5. Zijn er meer projecten aangemeld uit onze gemeente, is daar ook subsidie toegekend en wat waren de afwegingscriteria?
6. Waren er geen projecten met meer maatschappelijke relevantie en/of moeilijkere rentabiliteit dan dit project, zoals projecten uitgevoerd door de Woningstichting?
7. Als het doel van de subsidie is “het verder brengen van een project dat zonder subsidie mogelijk niet gerealiseerd wordt”, hoe verklaart u dan het grote aantal verkochte appartementen en de gestarte bouw in relatie tot het doel van de subsidie?
8. Tot slot de hamvraag: Wat heeft de besteding van dit gemeenschapsgeld ons gebracht?
    

Wij ontvangen graag uw antwoorden per vraag individueel beantwoord.

Vriendelijke groeten,

Namens de fractie van Lokaal Belang,
Gert Hein Kevelam
Sjoerd van Amerongen

Barneveld, 23 november 2023

Voorzitter,

Vandaag bespreken wij de Ontwerp-Programmabegroting 2024, een stuk vol getallen waarin de miljoenen je om de oren vliegen. Een klein beetje relativering is hier wel op zijn plek. Ik kijk daarbij terug op het afgelopen jaar. Er zijn dingen gebeurd, laat ik er eens wat mooie zaken uitpakken: Neem nou eens dat dorp wat opeens nog gelukkiger werd, waar het leven opeens nog iets mooier werd. Dat dorpje ja, waar ik wel vaker over vertel hier binnen de raad. Er was opeens politieke wil, er was een flinke dosis bestuurlijke daadkracht en er waren twee blikken borden. Zo werd Garderen verlost van de vrachtwagenplaag. Iets dergelijks gebeurde ook hier in het centrum. Een paar hekjes, politieke wil, bestuurlijke daadkracht en inzet van onze boa’s en plotseling had Barneveld weer een wandelpromenade, met de nadruk op WANDEL. Wat ik hier betoog zijn 2 dingen:

1.      Het doet ertoe wat wij hier beslissen. Wij kunnen problemen oplossen.
2.      Het gaat niet altijd over geld. Zoals ik al zei, 2 blikken borden veranderden Garderen ten goede.

Dit gezegd hebbend ga ook ik onvermijdelijk over naar dat boekwerk met al die getallen. Maar niet nadat ik het college, de wethouder van financiën in het bijzonder en de vele ambtenaren betrokken bij dit stuk mijn complimenten heb gemaakt. Ik weet dat dit een loze kreet kan zijn, dit doe je zo bij het behandelen van dit stuk. Maar zo ziet Lokaal Belang het deze keer niet. Waar we vorig jaar de contouren zagen van een organisatie met grip op haar financiën, wordt dat in deze begroting waar gemaakt. Wij zijn daar blij mee. Als we het uitvoeringsplan nemen, en het daaraan gekoppelde Meerjaren Investeringsplan, dan zie je dat er keuzes worden gemaakt door dit college. Pak daar dan de nu al bijna beroemde lijst B bij. De lijst met voor het komend jaar afgevallen projecten, dan zie je de afweging die gemaakt wordt. Je ziet, ik zou bijna zeggen eindelijk, dat je wensen kunt hebben maar dat niet alles kan. Je ziet dat een urgente en reële wens soms in het komend jaar niet uitgevoerd kan worden, en dat dit college daar niet voor wegduikt, maar dit onomwonden recht voor z’n raap op papier zet. We zien gelukkig ook een lange lijst van projecten die wél lukken. Een motie over circulariteit wordt uitgevoerd in de vorm van een grondbank, prachtig. De Troelstralaan wordt aangepakt, Troelstra zou trots op u zijn. En ja, er komt een Boulodrome. Een kleine greep uit een lange lijst.

Maar even terug naar de befaamde lijst B, daarin zien we ook waarom het niet allemaal lukt. Geld was altijd het afwegingskader. Nu is daar de factor capaciteit aan toegevoegd met daarbij de term “realistisch begroten”. Dus begroten wat je je kunt veroorloven en wat je kunt realiseren, met daarbij de opdracht afmaken waar je aan begonnen bent. Mooi deze omslag en de daarbij behorende transparantie. Deze openheid geeft kwetsbaarheid en vraagt om lef. Men kan zo maar gaan vragen: "Hoe kan het nou dat je 14 miljoen euro investeringsbudget hebt, dat niet uitgeeft, maar wel een lijst hebt met projecten die afvallen voor 2024?” Dat is dan ook de vraag die wij als Lokaal Belang stellen. Of iets preciezer, als je zegt dat je de kapitaallast van 14 miljoen investeringen langjarig kunt dragen, maar slechts voor 8 miljoen projecten uitvoert omdat je geen capaciteit hebt, dan moet je daar hard aan de bak. Niet dat wij denken dat er niet van alles gebeurt op het gebied van personeelswerving en het zoeken naar externe partijen voor de uitvoering, maar als een extra steun in de rug of zo u wilt een duwtje in de goede richting dienen wij, samen met het CDA, een motie in waarin wij oproepen om bij de aanstaande kadernota te komen met maatregelen om de lijst met afgevallen civiele werken te bekorten.

Wat een beetje dreigt onder te sneeuwen is het feit dat er intern op een andere manier naar projecten wordt gekeken. Waar het eerst ging over budgetten en zorgen dat je voldoende budget hebt voor je project om een tegenvaller op te vangen, wordt er nu meer gestuurd op kosten. Ja, het moet goed, maar het budget hoeft niet op. Het is ook niet nodig om eigen potjes te creëren voor tegenvallers. Nee, tegenvallers meld je gewoon en dan wordt er gezamenlijk naar gekeken. Dat vraagt vertrouwen van de ambtenarij in het college. Door alle nog bestaande budgetten strak onder de loep te nemen heeft dit al serieuze bedragen opgeleverd. Maar het is vooral deze nieuwe werkwijze en de daaraan gekoppelde mindset waar Lokaal Belang voor de toekomst grote verwachtingen bij heeft.

De wethouder heeft ons toegezegd dat er gewerkt gaat worden aan scenario’s voor de jaren die nu als ravijnjaar worden betiteld. Lokaal Belang is één van de partijen die hierop aangedrongen heeft. Wij begrijpen de oproep van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, het VNG, we staan ook zeker achter de nu gevoerde actie op dit punt, maar er moet een alternatief voorhanden zijn. Wij zien dus uit naar deze alternatieven zoals die in de eerste helft van het komend jaar gepresenteerd gaan worden. Tenslotte is degelijk financieel beleid een belofte van deze coalitie.

Voorzitter, wij blijven het lastig vinden dat er op allerlei momenten, schijnbaar achteloos, miljoenen uit Den Haag onze kant opvliegen. Het lijkt mij enerzijds dat de landelijke overheid hier mee door moet gaan, het gemeentelijk beleid moet betaald worden. Maar anderzijds is ook deze begroting alweer in een ander daglicht gezet door de Septembercirculaire en een uitkering in het kader van BUIG van gezamenlijk zo’n 4 miljoen. Wij kunnen daar met z’n allen even niets mee, maar ik wilde het hier graag even gezegd hebben.

Nu nog even een tweetal moties ter afronding. Lokaal Belang dient, samen met ChristenUnie, een motie in om het vapen, het roken van elektronische sigaretten, te behandelen als een zeer slechte gewoonte. Het zou derhalve wat ons betreft opgenomen moeten worden in het Gezonde Leefstijlakkoord. Van daaruit kan het een integraal onderdeel uitmaken van alle acties die plaatsvinden vanuit de gemeente op het gebied van voorlichting en preventie voor wat betreft een gezonde leefstijl.

Wij schreven een motie om het rioolwater te controleren op middelengebruik, laten we zeggen drugs. Even procedureel, wij wilden een motie indienen op dit punt, maar zagen niet dat Pro’98 op exact ditzelfde punt en eerder dan ons een motie had rondgestuurd. Wij tekenen dus graag mee met de motie van Pro’98. U heeft, naast wat u in de motie heeft kunnen lezen de argumentatie bij deze motie reeds gehoord van dhr. Van der Lubbe (PRO'98). Maar ik wil er nog een kleine persoonlijke overweging bij geven. Als 50+er heb ik in de afgelopen jaren veel lessen van mijn drie dochters moeten krijgen op het punt van problematiek rondom middelengebruik, en dan vooral in hoe dichtbij het is. Mijn naïviteit is door hen afgenomen, maar nog altijd hoor ik verhalen die mij van mijn stoel doen vallen. Het is niet alleen het gebruik op dat feestje. Het is ook het gebruik om die werkprestaties vol te houden. Die extra uren te draaien. Ja, dat werkethos waar wij ons als Veluwenaren, en Barnevelders in het bijzonder, zo op voor laten staan. Daarom, meten is weten. Laten we proberen te meten wat, hoeveel en wanneer we gebruiken, en daar vervolgens ons beleid op voeren.

Voorzitter ik rond af met de woorden dat Lokaal Belang in zal stemmen met deze ontwerpbegroting.

En daar was hij dan, na veel politiek gekrakeel in de afgelopen weken over boeren, gronden, arbeidsmigranten en een grote Voorthuizense hal. De begrotingsvergadering voor het jaar 2024. De Hoogmis voor de dames en heren raadsleden. De langste vergadering van het jaar, hoewel dit misschien best aan een paar inwoners voorbij is gegaan.

Maar goed, het mag niet onderschat worden. In de begrotingsvergadering presenteert het college de ontwerpbegroting voor komend jaar. In de kadernota van het afgelopen voorjaar heeft de gemeenteraad de kaders meegegeven waarbinnen zij de begroting graag ziet opgesteld. Tel daarbij het feit dat geld en capaciteit niet onuitputtelijk zijn en je hebt het dilemma waartussen het college moet opereren.

Met name het woord capaciteit was een even magisch als verguisd woord geworden in de afgelopen tijd. In het verleden werd de begroting geheel vanuit een financieel perspectief geschreven. Met andere woorden, als het geld er is dan kun je het project opnemen in je begroting. Aan het einde van elk jaar bleek dan dat er een grote hoeveelheid plannen niet tot uitvoer was gekomen. Oorzaak: We zijn er niet aan toegekomen. Het werk was dus niet gedaan en het geld lag nog op de plank. Daarom is er vanaf vorig jaar gesteld dat capaciteit (lukt de uitvoering ook qua menskracht) een even belangrijke factor wordt als financieel (kunnen we het betalen).

Er was al eens uitgerekend dat er voor 14 miljoen euro kan worden geïnvesteerd in de samenleving, dit naast diverse investeringen die sowieso plaatsvinden. Van deze 14 miljoen is de financieringslast (rente + afschrijving) over lange tijd op te brengen. Vandaar het investeringsplafond van 14 miljoen. En daar ontstond de crux in de aanloop van deze vergadering. Er is financiële ruimte voor investeringen van 14 miljoen, maar er is onvoldoende capaciteit. Namelijk maar voor 8 miljoen. Een motie van Lokaal Belang en CDA riep op om toch vooral heel hard aan de gang te gaan met oplossingen voor het capaciteitstekort. De motie werd aangenomen.

En wat gebeurt er dan zo verder nog op deze vergadering. Allereerst wordt er gegeten. In het bedrijfsrestaurant, ja daar. Maar ook in de vergaderzaal, hier betreft het dan gevulde koeken. Geschonken door de burgervader vanwege zijn onlangs gepasseerde geboortedatum. Verder wordt er erg veel gespeecht. Iedere fractie 10 minuten, bij zeven fracties ben je dan het uur al voorbij. Tijdens die speeches interrumperen andere fracties, soms om verduidelijking te krijgen soms om het tegenovergestelde te laten ontstaan. Het college gaat vervolgens in op wat zij in de zeven speeches aan vragen gehoord heeft. En vervolgens worden er een hele rij moties en amendementen, dwingende wijzigingen, voorgesteld om zo de ontwerpbegroting van het college een stuk van de raad te maken. Uiteindelijk lukte dat, op 2 stemmen na was iedereen zodanig tevreden dat de begroting werd goedgekeurd.

Bij die moties en amendementen zitten altijd leuke ideeën en goede wijzigingen. Als ik dit zo schrijf zou u wellicht kunnen concluderen dat er ook slechte ideeën en slechte wijzigingen worden geopperd, dat heeft u dan goed geconcludeerd. Maar ik beperk mij tot enkele leuke en goede zaken. Zo vond Pro’98 dat het potje “Tussen de wal en ’t schip” best iets breder ingezet zou kunnen worden dan alleen bij re-integratie. Goed idee, aangenomen. De SGP wilde wel erg graag dat er alvast naar goede alternatieve routes gekeken wordt nu er enkele belangrijke Barneveldse verkeersaders op de schop gaan. Goed idee, aangenomen. ChristenUnie zou wel graag vrijstelling willen van de OZB voor kerkelijke gebouwen, die geen kerk zijn. Goed idee, aangenomen.

Een extra vermelding verdient de motie van Burger Initiatief om de raad vroegtijdig te informeren over nieuw te stellen beleidskaders, en nog zo wat daar omheen. Unaniem aangenomen. Na afloop van de vergadering glom Judith van den Wildenberg van oor tot oor. Naast de maaltijd voorafgaand aan de vergadering en de gevulde koek tijdens de vergadering sloeg zij ook de bitterbal na afloop niet af.

De volgende raadsvergadering is woensdag 13 december. Via de site van de gemeente Barneveld kun je de livestream volgen. Live volgen is ook mogelijk vanaf de publieke tribune, van harte welkom.

Op verzoek van de fracties van Pro’98, CDA, VVD en Burger vond er op 25 oktober een interpellatie plaats met het doel het college te bevragen over de stand van zaken rond de verplaatsing van de Oranjevereniging Voorthuizen. Gert Hein Kevelam voerde namens Lokaal het woord. Hieronder volgt zijn spreektekst.
Het volledige debat is terug te kijken via de gemeentelijke website.

Voorzitter,

Ik geef u mijn visitekaartje. Mijn naam staat er nogal pontificaal op, maar ook mijn telefoonnummer en mijn mailadres. Op de achterzijde staat naast Lokaal Belang de tekst Contact opnemen? Ik geef hem aan u maar ik heb ook nog een stapeltje op de rand van mijn tafel liggen. Iedereen mag er één pakken. Maar in het bijzonder wil ik de initiatiefnemers van deze interpellatie oproepen een kaartje mee te nemen. Mijn telefoonnummer was hen blijkbaar niet bekend toen zij in de afgelopen dagen over elkaar heen buitelden om als de wiedeweerga een politiek spel op de wagen te hijsen. In Barneveld hadden we tot afgelopen week volgens mij de goede en collegiale gewoonte om moties, amendementen en dergelijke raadsbreed voor te leggen met de vraag “doe je mee”. De oppositiepartijen besloten dat het tijd wordt voor wij en zij. Dat betreuren wij. 

Dit gezegd hebbend ga ik over naar waar het wat mij betreft echt om gaat: Voorzitter, ongeveer een jaar geleden hebben wij in deze zaal een profielschets voor een te benoemen burgemeester opgesteld. Hierin stonden de woorden Lef en Daadkracht centraal. Zochten wij een burgemeester met lef en daadkracht om als afleiding te dienen voor een bang en angstig college? Of zochten wij een burgemeester met lef en daadkracht omdat wij ook daadkrachtige wethouders hebben? Wij zouden daarmee 5 bestuurders met lef en daadkracht hebben. Wat ons betreft is het laatste het geval. We zien op alle beleidsterreinen dat er knopen worden doorgehakt. Dat er beslissingen worden genomen en dat er niet altijd het veilige paadje wordt gekozen maar dat er met lef wordt bestuurd. Ook in dit dossier, wat nu al 6 jaar voortsukkelde is met dit nieuwe college de koe bij de horens gevat. Na vijf jaar praten over een idee wat maar niet tot een plan wilde komen is er gesteld dat het toch eens hom of kuit zou worden. Wij zitten hier bij elkaar omdat de uiteindelijke voorfase van het plan heeft geleid tot een nee. We hebben zojuist uitvoerig gehoord van beide wethouders wat hier de beweegreden voor is geweest. Is dit erg? Ja, er hebben vele mensen, zowel ambtenaren als vrijwilligers, veel tijd gestopt in dit alles en vooralsnog leidt dit tot niets. Maar, voorzitter, was het niet veel erger geweest als er nog een paar jaar koffiegedronken en gekletst was, waarbij de ene zei dat hij een hal wilde van 3200 m2 en de andere maar weer eens herhaalde dat dat er niet inzit. Of was het niet veel erger geweest als er een goedkeuring op het plan was gegeven en na de feestvreugde hierover er een Raad van State procedure was gevolgd omdat omwonenden van de beoogde locatie ook rechten hebben, met jaren van vertraging en een uiteindelijke afwijzing tot gevolg. Soms is duidelijkheid beter dan hoop. Om deze reden spreken wij onze onvoorwaardelijke steun uit voor het besluit van het college.

Was het dan allemaal perfect, zoals het proces is gelopen? Vast niet. Er zijn echt wel momenten in het hele proces te vinden waar zaken anders hadden kunnen worden aangevlogen. Dat geldt overigens voor beide partijen. Een patroon in het regelmatig niet juist benaderen van verenigingen, zoals de oppositie betoogd, zien wij echter niet. Het tegendeel is volgens mij waar. Het lijkt mooi om wat mee te veren en af en toe maar weer eens een kopje koffie te gaan drinken, maar uiteindelijk schiet geen vereniging daar iets mee op. Een college met lef en daadkracht zegt vaak ja, maar af en toe ook nee. Daar zijn ze voor aangesteld, en zo doet dit college het ook. Dat schept duidelijkheid voor verenigingen, want nogmaals, onduidelijkheid is erger dan op niets gebaseerde hoop. 

Maar is het daarmee dan einde oefening? Wat Lokaal Belang betreft niet. Wij hebben de bijdrage van beide wethouders gehoord, maar konden het ook al lezen in alle stukken die wij de afgelopen dagen uitvoerig hebben bestudeerd. Er wordt steeds gesproken over het huidige plan. Het huidige plan is niet uitvoerbaar op de beoogde locatie. Dus, dit plan gaat het niet worden. Maar na het stoppen van het huidige plan, kan een nieuw plan worden opgetuigd. Zodat wij het huidige plan binnen afzienbare tijd kunnen betitelen als het vorige plan. Hier staat dus geen punt, hier staat een komma.

Wat Lokaal Belang betreft is dit het moment om, voor zover het nog niet helder is, de kaders nog eenmaal duidelijk te stellen waarbinnen één en ander wel kan. Want, en daar had ik misschien wel mee moeten beginnen, het idee zoals dat in de hoofden van twee heren is ontsproten staat ons zeer aan. Een omvangrijke carrousel waarbinnen het meest bruisende dorp van onze gemeente nog meer kan bruisen, dat is wat we allemaal willen, Lokaal Belang zeker. Onze fractie, en dan in het bijzonder de raadsleden van Amerongen en Blankenburgh hebben zich al meermaals ingezet voor de Oranjevereniging en het Grieze Veen waar het dit onderwerp betreft. Ik mag namens hen beiden, en eigenlijk namens de gehele fractie, zeggen dat wij, waar wij kunnen, graag ondersteunend zijn in het vervolgproces.

Wij betreuren het dat er om diverse redenen partijen tegenover elkaar zijn komen te staan die eigenlijk beide aan hetzelfde eind van het touw moeten trekken. Maar wij hebben er vertrouwen in dat er een gezamenlijke oplossing gevonden wordt want er is maar één Voorthuizen, één Oranjevereniging en één gemeente Barneveld en zij zullen het met elkaar moeten doen.