Verslag bevrijdingswandeltocht 16 april 2025

Op de bevrijdingswandeltocht, georganiseerd door Lokaal Belang, zijn veel belangstellenden afgekomen. Onder leiding van historicus Gerjan Crebolder liep een groep van 31 belangstellenden kriskras door het centrum van Barneveld om historische plekken te bekijken. Bijzonder detail: in de Emmastraat hadden de bewoners de vlag alvast massaal uitgehangen hetgeen er prachtig en indrukwekkend uitzag.

De tocht begon met een uitleg over de mobilisatie in 1939. Net zoals in de eerste wereldoorlog hoopte Nederland neutraal te blijven. De soldaten die in onze gemeente ondergebracht waren werkten mee aan het gereedmaken van de Grebbelinie. Daarnaast waren er verduisteringsoefeningen. Maar toen de oorlog begon op 10 mei is de hele bevolking van Barneveld geëvacueerd naar Nunspeet en Ermelo. Het gemeentebestuur verhuisde naar Kootwijk.

Na de eerste oorlogsdagen in mei 1940 zijn de eerste Duitse soldaten al op 11 mei in Barneveld gearriveerd. Op 12 mei zat het hele Schaffelaarsebos al vol met Duitsers. Op 13 mei werden 360 projectielen op Barneveld afgevuurd. Burgemeester Westrik liep destijds met een veldwachter door het geëvacueerde dorp Barneveld. Toen een Duitse officier hem vroeg naar de kaart rond het gebied van Amersfoort antwoordde Westrik dat hij die wel had. Hij belde onmiddellijk met de Nederlandse commandant in Lage Vuursche en vertelde dat de Duitse staf in De Bonte Koe zat. De Nederlandse artillerie beschoot toen met precisie het hotel.

Het Raadhuis: Tijdens de oorlog hebben Duitsers op het dak gezeten om vliegtuigen te spotten. Na september 1944 werd het Raadhuis een tijdelijk noodziekenhuis.

Het Schaap/De Hebberd: De Hebberd heette vroeger hotel De Bonte Koe. Tijdens de oorlog is het hotel compleet vernietigd en tevens garage De Roon ernaast. Bij de meidagen vielen veel doden in het Schaffelaarsebos. Inwoners vertelden destijds: de dode Duitsers werden als bosjes asperges bij elkaar gebonden en afgevoerd naar Duitsland.

Barneveld is bevrijd in de vroege nacht van 16 op 17 april 1945 door Cape Breton Highlanders vanuit Hoenderloo via Otterlo en de Valkseweg. Ze namen 25 Duitse soldaten gevangen en trokken vervolgens door. ’s Morgens zagen de Barnevelders Canadese militairen van de Princess Patricia Canadian Light Infantery. Bij de bevrijding van Barneveld dorp is geen schot gelost. Een bijzonder detail na 5 jaar oorlog en verdriet.